Cây cúc tần là loại dược liệu mang đến nhiều công năng trong việc điều trị các vấn đề sức khỏe. Tìm hiểu công dụng và các bài thuốc có sự góp mặt của dược liệu này.
Cây cúc tần không còn quá xa lạ với người Việt. Đây là nguyên liệu nấu ăn quen thuộc, đặc biệt cây cúc tần còn là dược liệu quý thường được dùng trong cả Đông lẫn Tây y. Cùng tìm hiểu công dụng và các bài thuốc từ cây cúc tần qua bài viết sau.
Tìm hiểu về cây cúc tần
Cây cúc tần là cây gì?
Cây cúc tần là cây gì?
Cây cúc tần có tên khoa học là Pluchea Indica (L) Less. Còn được biết đến với những cái tên như từ bi, đại bi, đại ngải, lức ấn, băng phiến ngải,… Thuộc họ Cúc (Asteraceae), cây cúc tần có xuất xứ từ Ấn Độ và Malaysia.
Đặc điểm cây cúc tần
Đặc điểm cây cúc tần
Cây cúc tần có dáng cây mọc thẳng đứng, thường cao tầm 1-2m. Thân được bao phủ bởi lông tơ mỏng và nhẵn. Cành mảnh, nhỏ, lá hình elip, có răng cưa, đầu lá nhọn, có thể không có cuống hoặc cuống ngắn.
Cúc tần có mùi hương thơm nhẹ, thoang thoảng trong không khí. Hoa cúc tần mọc thành chùm màu tím. Quả hình trụ có 10 cạnh, dáng nhỏ.
Cây cúc tần phân bố tại các tỉnh phía Bắc như Nghệ An, Ninh Bình, Thanh Hoá, Vĩnh Phúc, Hoà Bình,… tại đồng bằng, sườn đồi thấp. Có thể mọc dại hoặc được trồng làm dược liệu với quy mô lớn.
Bộ phận sử dụng làm dược liệu
Bộ phận sử dụng làm dược liệu
Cây cúc tần có thể thu hoạch tại mọi thời điểm trong năm. Nhưng để làm dược liệu thì nên thu hoạch vào mùa hè, thu là tốt nhất. Bộ phận thường được sử dụng là rễ, lá cây và thân ngọn. Loại dược liệu này có thể dùng ở 2 dạng tươi và khô.
- Cúc tần tươi: Sau khi thu hoạch sẽ được mang đi rửa sạch để loại bỏ bụi bẩn, bùn đất và các hóa chất còn bám lại. Tiếp theo có thể tùy ý sử dụng theo đơn thuốc. Cần bảo quản trong tủ lạnh để tăng thời gian sử dụng.
- Cúc tần khô: Sau khi thu hoạch, rửa sạch và đợi ráo, cúc tần sẽ được thái nhỏ mỗi đoạn tầm 3-5cm. Dược liệu sẽ được phơi hoặc sấy khô và cho vào túi kín khí. Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.
Công dụng của cây cúc tần
Công dụng của cây cúc tần
Theo Y học cổ truyền, cúc tần mang tính mát, thơm nhẹ, vị có chút cay và đắng. Cúc tần đóng vai trò lớn trong các bài thuốc chữa các vấn đề về bệnh tiêu hóa, xương khớp, thận, hô hấp,… Tất cả là vì cúc tần mang những công dụng như tán phong hàn, uất hỏa, tiêu độc, tiêu đờm, lợi tiểu, hoạt huyết, kháng viêm, hạ áp, bồi bổ cơ thể, kích thích hệ tiêu hoá,…
Còn trong Y học hiện đại, bên trong cúc tần có thành phần chính tinh dầu và acid chlorogenic. Bên cạnh đó còn có vitamin C, canxi , sắt, protid,… Loại dược liệu có có thể giúp hạ sốt, trị ho, cảm mạo, cải thiện bệnh xương khớp, đường tiết niệu, thúc đẩy hoạt động của hệ tiêu hóa, giảm căng thẳng,…
Một số bài thuốc từ cây cúc tần giúp điều trị bệnh
Với vô số công năng, cúc tần góp mặt trong rất nhiều bài thuốc điều trị bệnh. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến của chuyên gia giàu kinh nghiệm trước khi áp dụng các bài thuốc, khi thấy có dấu hiệu bất thường, cần tới các cơ sở y tế để được thăm khám.
Bài thuốc chữa sốt cao, đau nhức đầu
- Theo tỷ lệ 2:1:1 gồm cúc tần, lá sả, lá chanh. Mang nguyên liệu rửa sạch rồi sắc cùng 2 lít nước. Đun trong 15 phút sau đó lấy phần nước uống, chia thành 2 phần và uống trong ngày. Còn phần bã thì cho nước và 5g muối rồi đun sôi để xông hơi giải cảm, có thể dùng cùng hương nhu, lá bưởi, sả,…
Bài thuốc giảm đau lưng
- Lá cúc tần còn cành non, mang đi rửa sạch nhằm loại bỏ tạp chất rồi để ráo. Tẩm cúc tần qua rượu trắng rồi mang sao đến khi ngả vàng thì đắp lên lưng trong 15 phút. Kiên trì đắp mỗi ngày để cảm nhận hiệu quả.
Một số bài thuốc từ cây cúc tần
Bài thuốc chữa bệnh viêm phế quản
- Nguyên liệu cần có gồm 30g cúc tần già, 50g thịt heo, gừng tươi, gạo. Mang cúc tần và thịt heo rửa sạch với nước muối pha loãng rồi băm nhỏ. Gừng tươi rửa sạch, cạo sạch vỏ rồi dùng 2-3 lát, thái sợi. Dùng 2 nắm gạo nấu cháo cùng thịt, cúc tần và gừng, nấu chín và ăn 3 bữa trong ngày.
Bài thuốc chữa hen suyễn
- Chuẩn bị cúc tần và rau muống, đợi héo bớt, nhặt lấy lá non, rồi ngâm tầm 10 phút trong nước muối pha loãng. Giã nát nguyên liệu rồi chắt lấy nước. Cho bệnh nhân uống trong 3 tháng liên tục.
Một số bài thuốc từ cây cúc tần giúp điều trị bệnh
Bài thuốc chữa gai cột sống
- Chuẩn bị lá cúc tần, ngâm trong nước muối khoảng 10 phút. Giã nát lá rồi thêm 5g muối hạt và tầm 82ml bia. Dùng hỗn hợp này uống trong 1 tuần liền có thể cải thiện bệnh gai cột sống.
Bài thuốc tiêu trĩ
- Chuẩn bị cúc tần, lá lốt, ngải cứu, lá sung với tỷ lệ bằng nhau, 1 củ nghệ vàng.
- Mang các loại lá rửa sạch, cho vào nồi đun với 1,5 lít nước, rồi thêm vài lát nghệ vào. Khi sôi thì cho ra thau, đợi nguội bớt rồi dùng xông hơi hậu môn trong 15 phút. Sau đó ngâm trực tiếp hậu môn trong 10 phút. Thực hiện 2-3 lần mỗi tuần, với trĩ nhẹ, búi trĩ sẽ co lên và tiêu trong tầm 2 tháng.
Bài thuốc chữa bí tiểu
Rửa sạch 40g lá cây cúc tần khô (hoặc 100g lá cúc tần tươi). Nấu thành nước uống rồi dùng thay nước lọc uống hằng ngày.
Lưu ý khi dùng cây cúc tần chữa bệnh
Lưu ý khi dùng cây cúc tần chữa bệnh
Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ, dược sĩ hoặc các chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực liên quan trước khi sử dụng. Lưu ý chọn nơi uy tín, có tên tuổi và nguồn gốc dược liệu rõ ràng khi tìm mua cúc tần để đảm bảo cho sức khỏe.
Cây cúc tần mua ở đâu? Giá bao nhiêu?
Cây cúc tần mua ở đâu? Giá bao nhiêu?
Hiện nay, vì công dụng thần kỳ của cúc tần trong y học nên loại dược liệu này đã được trồng với quy mô lớn. Bạn có thể tìm mua cúc tần tại các nhà thuốc, các cơ sở chuyên bán dược liệu Đông Y với giá thành khoảng 150.000 – 200.000 đồng cho 1kg cúc tần sấy khô.
Trên đây là bài viết về cây cúc tần cũng như các bài thuốc, lưu ý và nơi có thể mua được cúc tần. Mong rằng đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về loại dược liệu này.
Nguồn: Trung tâm Dược liệu VietFarm
