Ốc Mượn Hồn (còn gọi là cua ẩn sĩ) là vật nuôi tuyệt vời. Tuy không được âu yếm như những chú cún con, nhưng trẻ sẽ học cách chăm sóc những con vật nhỏ khi bước vào thế giới tuyệt vời của loài cua ẩn sĩ. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu thêm về điều kiện sống và cách chăm sóc loài ốc mượn hồn này.
Cua ẩn sĩ hay cua ẩn sĩ là gì?
Ốc mượn hồn là động vật thuộc ngành Động vật không xương sống sống ở động vật giáp xác của con người. Tên tiếng Anh của loài này là Paguroidea.
Ốc mượn hồn còn gọi là cua ẩn sĩ, tôm sống, tôm ký sinh. Những con vật này sống và trốn trong vỏ, trong vỏ rỗng. Lớp vỏ được coi là lớp áo giáp bảo vệ cơ thể khỏi những kẻ săn mồi. Ốc ẩn sĩ lấy tên từ việc mượn vỏ của các loài khác.
Ốc mượn hồn sống ở đâu?
Ốc mượn hồn sống được ở hai loại môi trường:
- Nhóm ốc mượn hồn thường trú trên cạn: Loài ốc này có tên tiếng Anh là Land Hermit Crab, tên tiếng Việt là cua ẩn sĩ sống trên cạn. Loài ốc này thường ẩn mình trong các hốc đá dưới cát. Đây là loài cua ẩn sĩ phổ biến nhất được nuôi làm thú cưng.
- Nhóm cua ẩn sĩ biển: Loài này được gọi là cua ẩn sĩ biển. Chúng sống ở vùng biển sâu nhiệt đới, ẩn sâu dưới lớp cát và hiếm khi lên bờ. Đặc biệt, loại ốc mượn hồn này có xu hướng sống ở những nơi rất đông đúc.
Cách Chọn Mua, Nuôi Ốc Mượn Hồn Theo Đặc Tính
Ốc mượn hồn dưới nước
Còn gọi là ốc nước, tên tiếng Anh là Marine Hermit Crab. Nó có thói quen chìm hoàn toàn trong nước, thích phơi nắng trên các rạn san hô và đá, đồng thời ăn tảo, rêu và xác cá.
Ốc dưới nước cực kỳ khó nuôi nên người muốn nuôi cần chịu khó tìm hiểu, có kinh nghiệm nuôi dưỡng, xây bể nuôi, điều chỉnh tỷ lệ nước,…
Còn những chú cua ẩn sĩ sống dưới nước, bạn có thể tìm thấy chúng ở dưới biển, nhặt lên và chụp ảnh thỏa thích nhưng nhớ đặt chúng về đúng vị trí nhé.
Khi mua ốc, người nuôi ốc có thể không cho bạn biết ốc là loài gì, bạn phải hiểu rằng nếu môi trường không phù hợp, chúng sẽ không thể sống được.
Ốc dưới nước có nhiều loại và vỏ ẩm nên khó nuôi hơn ốc trên cạn.
Ốc mượn hồn trên cạn
Giai đoạn ấu trùng sẽ ở biển, được nuôi phổ biến ở Việt Nam và nhiều nước khác. Cua mượn hồn thường được rao bán trên mạng, trên các diễn đàn mạng xã hội,.. loài vật này dễ săn bắt hơn so với cua bể.
Ốc sên có khả năng sinh sản thấp và do đó có nguy cơ bị tuyệt chủng cao.
Ở tuổi trưởng thành, cua ẩn sĩ sống trên cạn, khi sinh sản ấu trùng được ốc mẹ mang ra biển. Khi đó, ấu trùng ốc to bằng ba hạt gạo, lên bờ tìm vỏ ốc và lột da, tròn thành con ốc.
Mục đích chính của việc lột xác và tìm lớp vỏ mới là tìm nơi trú ngụ cho cơ thể của chúng, nhưng không phải lúc nào chúng cũng tìm được lớp vỏ phù hợp, và sau đó chúng có thể chết.
Cách phân loại ốc mượn hồn
Để phân biệt được các loại ốc mượn hồn ta chia ra làm hai loại lớn là ốc mượn hồn trên cạn và ốc mượn hồn dưới nước. Tùy vào trên cạn và dưới nước mà có những điểm phân biệt riêng. Muốn phân biệt, bạn có thể quan sát râu và mắt và màu sắc bên ngoài của chúng.
Ốc mượn hồn sống trên cạn
Những loài ốc mượn hồn trên cạn đại diện là các loại sau: Coenobita Rubescens, Coenobita Scaevola, Coenobita Spinosus, Coenobita Compressus, Coenobita Clypeatus. Với các đặc điểm sau:
- Ốc mượn hồn trên cạn có râu khỏe và linh hoạt hơn dưới nước
- Mắt dẹt hơn, râu linh hoạt
Ốc mượn hồn sống ở dưới nước
Những loài ốc mượn hồn dưới nước phổ biến như: Cua dừa, Pertatus, Brevis, Violasen, Rugosus. Với các đặc điểm sau:
- Ốc mượn hồn dưới nước thường có màu sắc sặc sỡ
- Mắt tròn xoe, râu yếu ớt
- Vỏ to hơn thân
Cách Chuẩn Bị Bể Nuôi Nuôi Ốc Mượn Hồn Làm Thú Cưng
Chuẩn Bị ‘Crabitat’
Đảm bảo độ ẩm cần thiết cho bể nuôi.
Đảm bảo nhiệt độ thích hợp cho bể nuôi
Chuẩn bị chất nền
Giữ cho lớp nền sạch sẽ
- Nếu bạn muốn hoàn hảo hơn nữa, bạn có thể khử trùng cát nền trong lò nướng. Đặt cát vào trong một cái chảo lớn (dùng riêng với chảo nấu ăn để đảm bảo vệ sinh!) và nướng trong lò ở nhiệt độ 120°C trong khoảng 2 tiếng.
- Mỗi hai đến ba tuần một lần, đun sôi tất cả vỏ ốc và vỏ sò trong bể với nước muối khử clo để đảm bảo vi khuẩn và nấm mốc không sản sinh và gây hại đến cua. Để chúng nguội trước khi đặt lại vào bể nuôi.
Mua đồ chơi cho lũ cua
Cua ẩn sĩ là những “vận động viên leo núi chuyên nghiệp”. Trên thực tế ngoài đời sống hoang dã chúng vẫn thường phải leo lên những tảng đá lớn nhô lên khi thủy triều xuống thấp để tìm kiếm thức ăn. Thỉnh thoảng ốc mượn hồn còn được gọi là “cua cây” vì trên cạn chúng có thể leo lên cây để ăn côn trùng và thực vật. Không nên mua đồ chơi được sơn tránh trường hợp lớp sơn bị bong tróc và cua vô tình nuốt phải sẽ gây nguy hại đến đường ruột. Một số đồ chơi bạn có thể mua:
- Đồ chơi leo núi là thứ không thể thiếu. Những thứ như khúc gỗ mơ hay gốc cây rất được ưa chuộng, vì gỗ mơ không có chất độc và có nhiều lỗ để lũ cua ẩn sĩ tha hồ bám vào. Bạn có thể đặt nó trong gốc bể, chỉ cần chắc chắn là cua không thể trèo ra ngoài theo lối đó. Ngoài gỗ mơ còn có khối lego và lưới sợi gai dầu, tất cả đều có bán ở cửa hàng sinh vật cảnh.
- Đồ chơi tự nhiên: Đá và vỏ sò. Rải những thứ có thể dễ dàng tìm được ngoài bãi biển này xung quanh bể sẽ góp phần làm crabitat của bạn trở nên vô cùng sinh động. Ngoài ra ốc mượn hồn cũng có thể ăn vỏ sò. Đừng quên đun sôi tất cả để khử trùng trước khi đặt chúng vào bể cua.
- Đồ chơi nhựa: Cây nhựa dành cho bò sát cũng phù hợp để cua có thể leo trèo hay trốn vào, nhưng bạn đừng quên đóng nắp hộp nếu không cua sẽ bỏ trốn đi lang thang và chết. Đảm bảo rằng chúng không ăn phải nhựa, nếu có bạn phải loại bỏ ngay càng sớm càng tốt.
- Đừng bao giờ sử dụng “gỗ thông chẻ đôi” – loại dành cho bò sát vì trong gỗ thông có chất kích thích có thể khiến cua nhiễm độc.
Chuẩn bị cho bầy cua của bạn chỗ trú ẩn
Cua ẩn sĩ cũng như những loài động vật khác, chúng sẽ lẩn trốn khi cảm thấy bị đe dọa. Bạn có thể lấy vỏ dừa, chậu hoa cũ, vỏ sò lớn, v.v… ước lượng làm sao để cua không bị kẹt và hoặc có thể dễ dàng đào nó lên.
Thêm một số loại thực vật sống vào bể của bạn
Cung cấp nước cho ốc mượn hồn
- Nếu bạn nuôi một chú cua ẩn sĩ lớn và con còn lại nhỏ hơn thì bạn có thể đặt thêm những hòn đá nhỏ hay một miếng bọt biển tự nhiên trong dĩa nước để dĩa nước đủ sâu cho con cua lớn ngâm mình đồng thời chú cua nhỏ cũng không bị kẹt và chết đuối.
- Bạn có thể mua nước muối bể cá loại dành cho cá biển (không phải cá nước ngọt). Không nên dùng muối ăn vì các chất chống đông cứng trong đó sẽ gây hại đến cua. Một số nhãn hiệu muối dành cho cua ẩn sĩ lại chính là muối ăn cho nên khi bạn pha nước muối sẽ không có độ mặn đúng. Hãy sử dụng những thương hiệu uy tín chuyên dụng như Instant Ocean, Oceanic, v.v…
Đảm bảo nước đã được khử clo
Trong nước máy có một số chất như chlorine, chloramine và kim loại nặng có thể làm cơ thể ốc mượn hồn bị sưng phồng (dẫn đến đột tử do ngạt thở bất thường). Chưng cất nước sẽ loại bỏ được chlorine nhưng vẫn còn lại chất chloramine, vì thế nếu sử dụng nước máy bạn cần phải kết hợp với máy xử lý nước.
- Bạn có thể sử dụng nước suối để thay thế nước máy nếu không có điều kiện xử lí. Tuy nhiên hãy chắc chắn là không có gì khác ngoài nước suối. Chẳng hạn nước Dasani có chứa magnesium sulfate (còn gọi là muối Epsom) “để tăng hương vị “, và điều này không tốt cho cua.
Cách Chăm Sóc Ốc Mượn Hồn Chi Tiết Nhất
Có rất nhiều loài cua ẩn sĩ bạn có thể mua
Ở Mỹ có sáu loại ốc mượn hồn được bán. Đa số thuộc chi Coenobita. Loài Purple Pincher là dễ nuôi nhất với người mới chơi vì chúng không đòi hỏi quá nhiều chi tiết và sự chăm sóc tỉ mỉ.
- Loại phổ biến nhất hiện có là Caribbean (Coenobita clypeatus) hay còn gọi là “PP”, là viết tắt của từ “purple pincher”. Sở dĩ có tên gọi này là vì chúng có những mảng màu tím trên cơ thể và được tìm thấy lần đầu trên quần đảo Caribbean. Nếu bạn đến một cửa hàng, nhiều khả năng chú cua ẩn sĩ đầu tiên mà bạn thấy là một trong những anh bạn này. Ngoài ra còn có một số loại khác như Rugosus gọi tắt là “Rug” hay “Ruggy” (rugosus), Strawberry (perlatus), Ecuadorian hay “E” (compressus), Cavipe hay “Cav” (cavipes), Komurasaki “Viola” (violascens), Indonesian hay “Indo” (brevimanus).
Thức ăn của ốc mượn hồn là gì?
Việc nuôi một con vật gì đó thì thức ăn của chúng là vấn đề quan trọng cần nhắc đến. Chúng là loài ăn tạp, nó ăn được rất nhiều thứ. Từ những món bình thường cho đến những món đắt tiền như: Cơm nguội, thịt bò sống, tôm sống.
Ngoài ra bạn có thể thay đổi khẩu phần ăn của chúng như khoai lang sữa, chuối chín, khoai lang tím, thanh long ruột đỏ, bắp luộc, kiwi chín, cơm dừa, củ sắn, chôm chôm, mít chín, xoài chín.
Cầm chúng thật cẩn thận
Khi mới bắt đầu bạn nên kiên nhẫn với chú cua ẩn sĩ đầu tiên của mình vì nó phải mất ít lâu mới có thể thích nghi với nhà mới. Để yên cua trong bể vài ngày. Khi nào bạn đi ngang qua mà chú cua không rúc vào trong vỏ nữa thì đã đến lúc để chọn một ngày đẹp trời và làm quen với nó. Cầm cua trên tay, để nó tự khám phá và cảm thấy thoải mái với tay của bạn.
- Một khi mang ốc mượn hồn về nhà chúng sẽ trải qua giai đoạn “căng thẳng” vài ngày có khi đến vài tháng. Trong khoảng thời gian này bạn cần thay thức ăn nước uống thường xuyên và tránh làm phiền chúng. Thậm chí kể cả người chơi cua ẩn sĩ nhiều kinh nghiệm có khi cũng không thể giúp chú cua của mình vượt qua giai đoạn đó, đành nhìn chúng chống chọi với hội chứng Post Purchase Stress (Không quen nơi ở mới), và chết.
Cua ẩn sĩ cần trải qua quá trình lột xác và thay vỏ
Nếu cua của bạn chui xuống dưới nền vài tuần cũng đừng lo lắng. Miễn là không có mùi như cá chết… thì mọi thứ vẫn ổn. Thời gian này bạn không nên quấy nhiễu vì chúng cần được ở một mình nếu không sẽ chết vì căng thẳng. Thường thì sau một thời gian khi cơ thể cua bắt đầu to lớn, bộ xương ngoài bắt đầu chật chội, ốc mượn hồn cần lột xác cũng giống như việc rắn lột da. Tuy nhiên bạn cũng đừng vứt bộ xương cũ đi! Chúng cần ăn lại nó để làm cứng xương ngoài mới của mình.
- Nếu một con trong số ốc mượn hồn của bạn bị ốm, đừng hoảng sợ. Giữ nó trong bể cách ly với đầy đủ chất nền, nước và thức ăn. Nếu chú cua hành động như thể bị ốm thì có thể là nó sắp lột xác. Bể cách ly này cũng cần được thiết kế với nhiệt độ và độ ẩm thích hợp như đã nói ở trên.
Chuẩn bị vỏ mới cho cua
- Cua Purple Pincher thích vỏ với lỗ tròn hơn là lỗ bầu dục. Còn đối với ốc mượn hồn Ecuadorian thì thích vỏ có lỗ bầu dục hơn vì chúng có bụng hơi phẳng.
- Đừng bao giờ mua vỏ sơn màu! Cho dù nhà sản xuất có nói là chúng an toàn nhưng sơn vẫn có thể bong ra và cua sẽ ngộ độc nếu nuốt phải. Nhiều con cua thích chọn vỏ “tự nhiên” hơn là vỏ nhân tạo dù chiếc vỏ tự nhiên không vừa với nó. Xem mục ‘Cảnh báo’ để biết thêm những loại vỏ cần tránh đặt vào bể nuôi.
Cung cấp một chế độ ăn uống đều đặn và đa dạng
Cua ẩn sĩ được mệnh danh là “lao công của thiên nhiên” vì chúng ăn hầu như mọi thứ. Cẩn thận vì một số thức ăn có chất bảo quản và đồng sunfat có thể gây hại cho cua của bạn. Đừng cho chúng ăn bất cứ thứ gì cay, nóng hoặc có chất bảo quản trong đó.
- Ốc mượn hồn thích thịt thăn, tôm tươi, tôm khô, trùn huyết, hải sản v.v… Bạn có thể mua chúng ở cửa hàng tạp hóa hoặc nơi bán đồ câu cá tại địa phương.
- Nếu bạn nấu ăn hãy để dành cho chúng một miếng thịt bò hay thịt gà, không tẩm ướp mà chỉ nướng sơ qua. Nếu không thì cua ẩn sĩ cũng ăn được thịt sống.
- Nếu bạn có hơn hai mươi chú cua, hãy cho chúng ăn đầu cá. Thường thì những người bán cá ngoài chợ sẽ vui vẻ cho bạn một ít đầu cá vì trước sau gì họ cũng bỏ đi (trừ đầu cá to như cá hồi). Đặt lũ ốc mượn hồn vào một cái bể lớn hay một hộp nhựa (sạch, không có nắp hoặc nắp có lỗ THẬT TO), đổ đầu cá vào, cho thêm một bát nước và để yên vài giờ cho chúng thưởng thức. Hẳn là bạn không muốn làm việc này thường xuyên vì mùi cá rất tanh, nhưng ngược lại, bầy cua rất thích thú và chúng sẽ yêu bạn hơn vì điều đó.
Biết những loại trái cây và rau củ mà cua ẩn sĩ thích
Bên cạnh thịt, cua ẩn sĩ còn rất thích ăn rau, củ, quả và các loại rác thải hữu cơ khác (vì chúng là những nhân vật thu dọn tàn cuộc). Nhớ thay thức ăn cho chúng mỗi ngày hoặc vào cuối ngày vì lũ cua rất thích chôn thức ăn thừa của mình và điều này sẽ gây lộn xộn, phát sinh nấm mốc.
- Cua ẩn sĩ thích trái cây tươi như dứa, táo, lê, nho, dưa hấu, xoài, đu đủ, dâu tây, chuối, v.v… Bạn nên rửa sạch trái cây trước khi cắt để tránh thuốc trừ sâu.
- Đặc biệt cua ẩn sĩ sẽ điên đảo khi thấy cơm dừa bào.
- Ốc mượn hồn cũng ăn bơ đậu phộng tự nhiên trên bánh mì nướng, trứng luộc, vỏ trứng (luộc), bỏng ngô (đơn giản, không muối, không bơ).
- Tránh bất kì loài thực vật nào thuộc họ Hành (hành, tỏi, v.v…)
Chơi với chúng
Đa số cua ẩn sĩ rất thích được chú ý. Khi chúng thức dậy hãy cẩn thận mang chúng ra khỏi bể. Chơi như thế nào? Chính là leo trèo! Để chúng bò trên khắp áo bạn khi đang xem tivi hay cho chúng bò trên cả hai bàn tay (như một máy chạy bộ dành cho cua). Điều quan trọng là bạn phải cẩn thận không để ốc mượn hồn bị rơi, và đừng để chúng ra khỏi bể quá lâu vì độ ẩm không phù hợp. Rơi từ độ cao 1 m có thể gây tử vong, chính vì sợ bị ngã nên chúng có thể sẽ phản xạ bằng cách kẹp bạn. Giữ cua ẩn sĩ ở một tư thế an toàn và bạn sẽ không bị kẹp.
- Nhớ rằng lũ cua rất cần độ ẩm. Độ ẩm trong nhà điển hình chỉ khoảng 40% và thậm chí thấp hơn khi sử dụng máy lạnh. Khi giữ một con cua trong độ ẩm thấp, nó sẽ cảm thấy tương tự cảm giác khi chúng ta khi nín thở quá lâu.
Cẩn thận vì cua ẩn sĩ có thể kẹp
Ngoài việc tự vệ, chúng có thể kẹp chẳng vì lí do gì, vì thế hãy phòng thủ. Khi bị kẹp, đừng cố làm chúng thả ra bằng cách phun sương hay để dưới vòi nước đang chảy vì như thế càng làm nó kẹp mạnh hơn. Luôn cẩn thận khi cầm chú ốc mượn hồn. Bạn có thể hạn chế việc bị kẹp bằng cách duỗi bàn tay thẳng và căng để cua không có (nhiều) da để kẹp.
Lưu Ý Khi Nuôi Ốc Mượn Hồn
![Vietkings - Tin Hay Không Tin Việt Nam] Bộ sưu tập hơn 6.000 con ốc mượn hồn của 9x Hà Nội - HỘI KỶ LỤC GIA VIỆT NAM - TỔ CHỨC KỶ](https://www.vyfarm.com/wp-content/uploads/2023/01/oc-muon-hon-ha-noi-6.jpg)
- Không nên làm ồn hay gây tiếng động lớn khi cầm chú cua vì điều đó có thể làm nó bị căng thẳng.
- Nhận nuôi hoặc mua cua trông có vẻ sinh động chứ không lừ đừ. Những con như vậy thường có thể bị bệnh. Tuy nhiên một số chú cua chỉ là bị căng thẳng hay nhút nhát lúc đầu chứ không hẳn là ốm.
- Nếu bạn ngửi thấy mùi lạ như mùi cá chết thì có thể là có cua chết. Nhưng trước khi tìm kiếm thì hãy nghĩ đến nguyên nhân. Gần đây bạn có cho chúng ăn hải sản sống không? Có khi đến cả tháng sau thức ăn vẫn còn lại đâu đó trong bể. Lũ cua ẩn sĩ rất thích chôn thức ăn. Đó là lý do bạn cần phải thay nền bể mỗi tháng một lần hoặc lâu hơn (trừ khi đó là khoảng thời gian cua lột xác).
- Nếu một chú cua ẩn sĩ kẹp bạn, điều đó không có nghĩa nó ghét bạn mà chỉ đơn giản nó sợ té hoặc là đang đói bụng. Đặt nó trở lại và chờ một lúc sau hãy nhấc nó lên và nhớ là đừng lắc tay bạn nếu không sẽ làm chú cua cảm thấy sợ và kẹp mạnh hơn. Đảm bảo là nó có nhiều thức ăn trong bể. Đừng trừng phạt những anh bạn bé nhỏ này nếu lỡ bị kẹp vì chúng chỉ làm theo bản năng và không hiểu mình đang làm gì.
- Cua ẩn sĩ không thể sinh sản trong môi trường nuôi nhốt. Chúng cần một khí hậu nhiệt đới và đại dương để sinh sản. Vì thế trừ khi bạn có một cái bể khổng lồ với thiết kế dành riêng cho mục đích này, nếu không bạn đừng nên hi vọng sẽ nhìn thấy một chú cua ẩn sĩ con.
- Đừng cho ốc mượn hồn ăn gì nếu đang chuẩn bị lên xe đi một chặng dài. Chứng say xe có thể giết chết chúng.
- Nếu con bạn có một chú ốc mượn hồn, hướng dẫn chúng đeo găng tay nếu sợ bị kẹp.
- Nếu bạn cầm cua hãy để tay phía trên mặt bàn, điều này sẽ giúp anh bạn cua đỡ sợ và không véo bạn.
- Nhúng cua vào nước tầm 1 phút sau đó để ráo nó trong 5 phút nếu như bạn muốn nó sạch hơn.
- Nếu bạn thấy chú cua bắt đầu ít hoạt động và mắt chuyển sang màu trắng thì có nghĩa là nó sắp lột xác. Đặt nó vào một bể riêng nhưng phải ở một vị trí tốt và bạn cần dùng nước cất phun sương cho nó. Chờ khoảng một đến hai ngày và thú cưng của chúng ta sẽ ổn… Nhưng nên nhớ tuyệt đối không thổi hay chạm vào nó. Làn da mới rất nhạy cảm vì thế đừng chọc phá cho đến khi màu của nó bình thường trở lại. Quá trình này mất tầm một tháng.
- Nếu bạn đang cân nhắc việc trang trí bể với gỗ mục, “nội thất” hay vật dụng bằng gỗ, hãy xem xét kĩ. Khá nhiều loại gỗ và cây độc với cua, như Tre May Mắn và cây thường xanh.
- Cua ẩn sĩ. Vì là cua nên chúng có thể tạo ra một cú kẹp mạnh đầy đau đớn. Luôn để mắt đến lũ trẻ khi chúng cầm một con cua!
- Đừng làm rơi cua vì nó có thể bị thương hoặc chết.
- Nếu đội phòng chống côn trùng của địa phương đến nhà bạn định kỳ để xịt thuốc thì đừng để lũ cua bị xịt trúng. Mang chúng sang một phòng khác vài ngày và chèn khăn dưới cửa để ngăn chặn mùi hương. Tuy không phải là bọ hay côn trùng nhưng chúng cũng có họ hàng đủ gần để bị ảnh hưởng ít nhiều nên hãy cẩn thận.
- Không nên dùng xà phòng để vệ sinh bể nuôi và đồ chơi! Sau khi lấy hết cua và cát ra, bạn có thể dùng dấm trắng để vừa xịt vừa chà rửa. Đun sôi đồ chơi, vỏ ốc (rỗng) và gỗ mơ trong nước muối (để ngăn chặn nấm mốc) và để chúng lên khăn cho ráo nước.
